Gần đây, nếu dạo quanh Twitter (X) hay các diễn đàn công nghệ, bạn sẽ thấy từ khóa “Vibe Coding” xuất hiện khắp nơi. Andrej Karpathy – một trong những bộ óc vĩ đại nhất ngành AI – đã tuyên bố rằng ông hiện tại chủ yếu chỉ “Vibe Coding”.
Vậy Vibe Coding là gì? Nó là một bước tiến hóa hay là sự lười biếng? Hãy cùng Lộc Lập Trình mổ xẻ khái niệm này nhé.
1. Vibe Coding là gì?
Vibe Coding (Lập trình theo “hệ tâm linh” hay “cảm tính”) là thuật ngữ chỉ việc viết code mà bạn không thực sự viết code. Thay vào đó, bạn sẽ sử dụng ngôn ngữ tự nhiên tiếng Việt hoặc tiếng Anh để mô tả những gì bạn muốn cho AI (ChatGPT, Claude, Cursor, Gemini) biết, và AI sẽ thực hiện phần việc nặng nhọc là viết ra những dòng code cụ thể theo như mô tả của bạn.
Khác với việc sử dụng AI để gợi ý code (như GitHub Copilot đời đầu), Vibe Coding là khi bạn:
- Gõ một yêu cầu (Prompt).
- AI viết toàn bộ file hoặc module.
- Bạn chạy thử (Run).
- Nếu lỗi? Bạn bảo AI sửa.
- Bạn sẽ không quan tâm bên trong code viết gì, miễn là kết quả chạy đúng ý của bạn (“cái vibe” nó đúng) là được.
Nói ngắn gọn là: Bạn chuyển từ vai trò “thợ xây” (viết từng dòng code) sang vai trò của “đạo diễn” (chỉ đạo AI làm).
2. Vibe Coding khác gì với Code chính thống?
Sự khác biệt nằm ở trọng tâm và quy trình:
| Đặc điểm | Code chính thống | Vibe Coding |
|---|---|---|
| Công cụ chính | IDE, Document, StackOverflow, Google | Cursor, Windsurf, ChatGPT, Gemini |
| Kỹ năng cốt lõi | Cú pháp, logic thuật toán, quản lý bộ nhớ | Kỹ năng Prompt, tư duy sản phẩm, debug bằng lời |
| Quy trình | Viết -> chạy -> đọc lỗi -> Sửa code | Prompt -> chạy -> thấy sai -> prompt lại để sửa |
| Độ hiểu code | Hiểu 100% từng dòng code | Có thể chỉ hiểu 20-50%, hoặc không cần đọc code |
| Tốc độ | Chậm, chắc chắn | Cực nhanh ra sản phẩm |
3. Lợi ích của việc sử dụng Vibe Coding
Tại sao phong trào này lại bùng nổ? Đơn giản vì nó mang lại sức mạnh quá lớn:
- Tốc độ siêu nhanh: Những việc tốn 4-5 tiếng để setup (như dựng giao diện HTML/CSS, cấu hình Webpack, Vite) giờ chỉ mất 5 phút với một câu lệnh duy nhất.
- Vượt qua rào cản: Những người không rành sâu về kỹ thuật (như Product Manager hay Designer) cũng có thể tự build được một ứng dụng nhỏ để demo ý tưởng của mình.
- Tập trung vào logic kinh doanh hơn: Thay vì vật lộn với việc “tại sao cái thẻ
<div></div>này không ra giữa”, bạn chỉ cần dành thời gian nghĩ xem “tính năng này có giúp ích cho user không”. - Giảm stress: Bớt đi những lỗi cú pháp ngớ ngẩn (thiếu dấu chấm phẩy, quên đóng ngoặc) vì AI hiếm khi sai cú pháp cơ bản.
4. Tác hại và Rủi ro
Tất nhiên, trên đời này cái gì cũng có hai mặt. Nếu lạm dụng Vibe Coding, bạn sẽ gặp rắc rối lớn:
- Code rác: AI thường viết code để “chạy được” chứ không phải “chạy tốt”. Nó có thể sinh ra code lặp đi lặp lại, khó bảo trì và không tối ưu hiệu năng.
- Khó bảo trì: Nếu bạn không hiểu code mà AI viết, đến lúc có bug nghiêm trọng hoặc cần mở rộng tính năng, bạn sẽ hoàn toàn bất lực và mất thêm hàng giờ để đọc lại code nó đã viết.
- Rủi ro bảo mật: AI có thể import vào các thư viện không an toàn hoặc tự viết code có lỗ hổng bảo mật.
- Mất gốc: Nếu người mới học lập trình chỉ dùng Vibe Coding, họ sẽ không bao giờ hiểu bản chất của con trỏ, bộ nhớ, hay luồng dữ liệu. Khi AI “bó tay”, thì bạn cũng “bó tay”.
5. Vibe Coding là Tốt hay Xấu?
Câu trả lời là Nó là một CÔNG CỤ, tốt hay xấu là do người dùng.
- Nó sẽ TỐT khi: Dùng để dựng Prototype, viết các script nhỏ hoặc microservice, học công nghệ mới, hoặc làm các dự án cá nhân.
- Nó sẽ XẤU khi: Dùng để xây dựng lõi của các hệ thống tài chính, ngân hàng, y tế hoặc các dự án Enterprise cần độ chính xác và bảo mật tuyệt đối mà không có sự kiểm duyệt code kỹ càng.
6. Cách sử dụng Vibe Coding hiệu quả
Để trở thành một “Vibe Coder” xịn mà không bị mất gốc, hãy làm theo quy trình sau:
Bước 1: Chọn công cụ đúng
Đừng chỉ dùng ChatGPT web. Hãy dùng các IDE tích hợp sâu AI như:
- Cursor: Trình soạn thảo fork từ VS Code, là “minh chủ” hiện tại về Vibe Coding.
- Windsurf: Đối thủ mới nổi cạnh tranh với Cursor.
- GitHub Copilot: Là một extension tích hợp sẵn trong VS Code.
Bước 2: Quy trình “Duyệt code” (Reviewer Mindset)
Bạn thay vì nhắm mắt tin vào AI, hãy làm việc như một Senior Reviewer:
- Prompt: Mô tả rõ ràng yêu cầu ví dụ: Tạo một button màu xanh, khi click thì gọi API /login.
- Generate: Để AI viết code.
- Review: đọc qua code xem logic có hợp lý không (dù không cần soi kỹ từng chữ).
- Run & Refine: Chạy thử. Nếu lỗi, copy lỗi ném lại cho AI kèm theo ngữ cảnh, ví dụ:Lỗi này xảy ra khi tao bấm nút, hãy sửa lại.
Bước 3: Đừng quên nền tảng
Hãy dùng Vibe Coding để tăng tốc, nhưng khi gặp đoạn code khó hiểu, hãy dừng lại và hỏi AI: “Hãy giải thích cho tôi đoạn code này hoạt động thế nào?”. Đó là cách bạn học nhanh nhất.
Kết luận
Vibe Coding sẽ không giết chết lập trình viên, nó chỉ loại bỏ những lập trình viên lười tư duy. Trong tương lai, kỹ năng quan trọng nhất không phải là thuộc lòng cú pháp, mà là việc kỹ năng quản lý AI để hiện thực hiện hóa ý tưởng của bạn.